مجموعه فیلم‌های آموزشی ابزار Overlay در نرم افزار ArcGIS

ابزارهای همپوشانی (Overlay) :

از سوالات اساسی که در GIS مطرح می‌شود این است که چه پدیده‌ای بر روی چه نوع مکانی قرار گرفته است. به این مثال‌ها توجه کنید:

• چه نوع کاربری بر روی چه نوع زمینی قرار گرفته است؟
• یا چه نوع کاربری در نواحی سیلابی در 100 سال اخیر قرار گرفته است؟
• چه جاده هایی در داخل فرض های ما قرار گرفته اند؟

برای پاسخ دادن به این سوالات، GIS از توابع همپوشانی استفاده می‌کند و توابع نقشه‌هایی تولید می‌کند که می‌تواند به سوالات مورد نظر پاسخ دهد. بر اساس اینکه چه نوع داده‌ای مورد استفاده قرار گیرد و همپوشانی چه هدفی را دنبال می‌کند، انواع روش‌های همپوشانی شامل موارد زیر می‌شود :

- همپوشانی (Feature overlay)

همانطور که می‌دانید لایه‌های برداری دارای سه نوع نقطه، خط و پلیگون هستند و توسط رکورد‌ها و فیلدها تعریف می‌شوند یا به بیانی دیگر داده‌های برداری یا وکتوری دارای جدول داده‌های توصیفی هستند. بنابر این توابع نیز بر روی جداول داده های توصیفی نیز اعمال می شود. در این نوع همپوشانی عوارض جدیدی تولید شده که ضمن دارا بودن ماهیت عوارض قبلی، ویژگی های جدیدی را نیز شامل است.

 - تابع همپوشانی در لایه‌های وکتور

تابع همپوشانی در لایه‌های وکتور برای انتقال ویژگی پدیده که از نظر هندسی بر مکانی تحمیل می‌شود به کار می‌رود. برای مثال شهرک مسکونی را در نظر بگیرید که قرار است بر روی یک مسیل ایجاد شود. این شهرک بر اساس ویژگی‌های هندسی خود پدیده مسیل را تکه تکه می‌کند، ماهیت مسیل را با ویژگی‌های خود تغییر می دهد، برای مثال ممکن است شیب مسیل را تغییر دهد. انواع توابع همپوشانی در لایه های وکتور از نظر عملکرد به چند صورت زیر می باشد :

• ابزار Identity در این تابع همپوشانی به نحوی انجام می شود که لایه خروجی از نظر ابعاد به اندازه لایه ورودی است. لایه ورودی هر نوعی می تواند باشد اما لازم است لایه رویی پلی گون باشد.
• ابزار Intersect این تابع بر عکس تابع فوق عمل می کند به این ترتیب که لایه ورودی به اندازه ابعاد لایه رویی بریده می شود و نوع لایه ها تفاوتی در اجرای تابع ندارد.
• ابزار Symmetrical difference این تابع به نحوی بین دو لایه عمل می کند که اشتراک آنها را نادیده می گیرد و تنها بر روی لایه های پلیگون عمل می کند.
• ابزار Union این تابع به عبارتی دیگر جمع دولایه یا اجتماع دو لایه است و ضرورت پلیگونی بودن لایه ورودی وجود دارد.
• ابزار Update در این تابع لایه همپوشانی از نظر مکانی و توصیفی در اشتراک های هندسی جایگزین لایه ورودی می شود.